بهترین کتاب‌های جهان برای نوپایان
نوپایان مثل جوانه‌های تازه روییده بر شاخه‌ها بهاری، سرزنده و شادابند. آن‌ها کلمات را متوجه می‌شوند و وقتی برایشان کتاب می‌خوانید خط داستانی را دنبال می کنند. کودکان نوپا به شدت با شخصیت اصلی داستان هم‌زاد پنداری می‌کنند و خودشان را جایِ او می‌گذارند. مثلا وقتی می‌می‌نی اسباب‌بازی را روی زمین رها می‌کند و پای پدربزرگ روی آن می‌رود، احساس می کنند خودشان این اشتباه را کرده‌اند. آن‌ها با قصه همراه می‌شوند و از آن یاد می‌گیرند. دقیقا به همین دلیل است که انتخاب کتاب برای نوپایان ظرافت و دقت زیادی نیاز دارد. باید کتابی برای کودک نوپا انتخاب کنیم که به جای پیام‌های آموزشی سفت و سخت، به آرامی کودک را سوار داستانی کند که در طول داستان بیشتر یاد بگیرد و ببیند شخصیت اصلی داستان رشد می‌کند.
نکته مهم دیگر در انتخاب کتاب برای نوپایان، سادگی تصاویر و داستان است. کودکان نوپا دوست دارند زود صفحات کتاب را ورق بزنند و به صفحه بعد بروند، آن‌ها تحمل و صبر کافی برای تماشای تصویرگری‌های پر از جزئیات را ندارند و نمی‌توانند منتظر شوند تا در هر صفحه ده‌ها کلمه و واژه بشنوند. به همین دلیل است که باید برای نوپایان کتاب‌هایی انتخاب کنیم که تصاویر بزرگ، ساده و جذاب داشته باشد و داستان آن کوتاه و ساده باشد.
در این یادداشت به سراغ بهترین کتاب‌های داستان جهان برای نوپایان رفته‌ایم که خانم منصوره مصطفی‌زاده (کارشناس و مترجم کتاب کودک) در صفحه اینستاگرامش معرفی کرده است. شما می‌توانید این کتاب‌ها را از فروشگاه کودک بامانو که یکی از بخش‌های اپلیکیشن بامانو است سفارش دهید. با ما همراه باشید.
چرا کتاب خواندن برای نوپایان اهمیت دارد؟
هر واژه‌ای که برای نوزاد خود بیان می‌کنید، یک اتصال مغزی ایجاد می‌کند که سبب رشد مغز نوزاد می‌شود. هر زمان که برای کودک نوپا کتاب می‌خوانید، مغز او اطلاعات را جذب می‌کند و پایه‌های سواد را برای همه طول زندگی او شکل می‌دهد. بلندخوانی برای نوزاد و نوپا بهترین سرمایه‌گذاری برای آموزش او در آینده است.
تحقیقات همچنین نشان داده است کودکانی که در در دوران نوزادی و نوپایی برایشان کتاب‌های مناسب خوانده شده است، نسبت به کودکان هم سن خود گنجینه لغات وسیع‌تر و مهارت‌های ریاضی پیشرفته‌تری دارند، از طرف دیگر ارتباط مستقیمی بین تعداد واژگانی که یک نوزاد در طول یک روز می‌شنود و مهارت‌های زبانی او وجود دارد. اینها فقط بخشی از فواید کتاب خواندن برای نوزادان ونوپایان است.
نوپایی از یک سالگی شروع می شود و تا حدود سه سالگی ادامه می یابد. مشاهدات انجام شده از بلند خوانی با نوپایان یک ساله نشان می‌دهد که آن ها کاملا وارد گفتگو با مادر می‌شوند، حتی اگر نتوانند واژه‌ای را بیان کنند اما با رفتار و اشاره منظورشان را می‌رسانند، علاوه بر اینکه واژه‌هایی که مادر ادا می‌کند را می‌فهمند، به تصاویر اشاره می‌کنند و از مادر می‌خواهند داستان را برایشان ادا کند. کودک نوپا تصور می‌کند دارد صحبت می‌کند و می‌داند چه می‌خواهد بگوید اما نمی‌تواند آن را به کلام تبدیل کند. این درست مرحله آخر پیش از سخن گفتن است، هر لحظه ممکن است این غان و غون‌های او به واژه تبدیل شود. قصه‌گویی در دوران نوپایی ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد. واژه‌های پیچیده‌تر و داستان‌های بلندتری می‌توان برای کودک خواند و او خط داستانی را دنبال می‌کند. خواندن برای نوزادان کمتر از یک‌سال در اصل تمرین ریتم‌ها و کلام آهنگین با کودک است و نوزاد یاد می‌گیرد چطور توجه‌اش را به صدای شما و تصاویر کتاب متمرکز کند در حالی که بعد از یک سالگی و هنگام کتاب خواندن برای نوپا، شما واژه‌ها و مفاهیم جدید را به او یاد می‌دهید. نوپاها آنقدر بزرگ شده‌اند که از مرحله‌ی کتاب‌های پارچه‌ای و حمام گذر کنند و به کتاب‌های مقوایی برسند. کودکان نوپا به خوبی از انگشتان‌شان استفاده می‌کنند و می‌توانند از کتاب‌های تعاملی استفاده کنند. کتاب‌های تعاملی نمدی و مقوایی برای این گروه سنی بسیار جذاب است.
کتاب کودک پنجره رو وا کنید، یه چیزی پیدا کنید
ناشر: شهر قلم
توضیحات: کتاب‌های مجموعه‌ی «پنجره رو وا کنید یک چیزی پیدا کنید» کتاب شعری و مقوایی با نمکی هستند که با کودک نوپا تعامل دارند. مثلا در جلد مخصوص غذاها، در هر صفحه یکی از «غذاها» مثل آش رشته و کباب کوبیده در قالب شعر توصیف شده‌ا، اما نکته اینجاست که کودک این غذاها را در صفحه نمی‌بیند. مثلاً دختربچه‌ای را می‌بیند که پشت میز نشسته است، اما جلوی او هیچ غذایی روی میز نیست! پس غذاها کجا هستند؟غذاها پشت تکه‌های مقوا پنهان شده‌اند! حال وقت آن است که کودک با کنار زدن مقوا آن‌ها را پیدا کند.
کتاب تپلی بغلی
ناشر: کتابپارک
توضیحات: کتاب تپلی بغلی، داستان دلنشین و سرشار از مهربانی در مورد کودکی به نام تپلی بغلی است که همه چیز و همه کس را بغل می‌کند و برایش فرقی ندارد که آن یک جوجه تیغی باشد و یا یک تکه سنگ!کتاب تپلی بغلی بهترین کتاب سال نوپا به انتخاب موسسه bank street شده است.
کتاب کودک سبزی‌شورت می‌پوشند
ناشر: کتابپارک
توضیحات: ما همیشه سبزی‌ها را در سبزی‌فروشی تصور کردیم. حالا بیاید تصورات‌مان را کنار بگذاریم و ببینیم که «سبزی ها شورت می پوشند». اصلاً خود شما اول چه لباسی را تن‌تان می‌کنید؟ پوشک؟ شوخی می‌کنید! شما دیگر بچه‌های بزرگی شده‌اید و وقت آن رسیده که شورت پای‌تان کنید. سبزی‌ها شورت می‌پوشند یک کتاب کودک در مورد از پوشک گرفتن و پوشیدن شورت برای کودکان است.
کتاب کودکانه بزن روی درخت جادویی
ناشر: پرتقال
توضیحات: اين كتاب واقعاً جادويی است، نه برای اين‌كه يك درخت جادویي دارد چون داستانی منحصربه‌فرد و جادويی دارد. همه‌چيز با يك درخت خشك قهوه‌ای شروع می‌شود. بعد، از كودك خواسته می‌شود كتاب را ورق بزند تا جادو را ببيند. امّا چه اتّفاقي می‌افتد؟ درخت كم‌كم برگ‌های سبز می‌دهد، شكوفه می‌دهد، به بار می‌نشيند و می‌شود ميوه‌هايش را چيد. بعد نوبت به پاييز و زمستان می‌رسد. برگ‌ها زرد می‌شوند و سپس ميیريزند. حالا از كودك خواسته می‌شود كتاب را هم‌چنان ورق بزند امّا منتظر بماند. در انتهای كتاب، جادو دوباره نمايان می‌شود. بهار می‌رسد و درخت برگ‌های سبز تازه می‌دهد.اين كتاب به شكلی جذاب كودك نوپا را با فصل‌ها و تغيير آن‌ها آشنا می‌كند و نشان می‌دهد يك درخت در هر فصل چه وضعيتی دارد.
مجموعه کتاب‌های بچه باهوش
ناشر: کتابپارک
توضیحات: مجموعه هفت‌جلدی «بچه باهوش» نوشته مایکل دال برای خردسالان یک تا سه‌ساله تولید شده و در هر جلد یک شخصیت اصلی دارد که در طول داستان رشد را تجربه می‌کند. مثلا میمون کوچولو غمگین و عصبانی و خسته است؛ باید کاری کند که آرام بگیرد. با این داستان کودک نوپا متوجه می‌شود غمگین یا خسته یا عصبانی بودن، احساس طبیعی اوست، اما می‌تواند با راه‌هایی خودش را آرام کند. این کتاب با نگرشی مثبت به احساسات نوپاها کمک و به خانواده نیز این‌نکته را گوشزد می‌کند او را به بروز این احساسات به شکلی سالم و آرام تشویق کنند.
کتاب‌های کی بود؟ چی بود؟ کجابود؟
ناشر: قدیانی
توضیحات: کتاب‌های کی بود؟ چی بود از کتاب‌های سبک بگرد و پیدا کن است که پر است از تصاویر بزرگ و رنگی. هر جلد از کتاب در مورد موضوعی خاص صحبت می‌کند و کودکان نوپا را سرگرم می‌کند.
کتاب کودکانه مامان همه چیزه!
ناشر: کتابپارک
توضیحات: این یک واقعیت است که «مامان همه چیزه!» یعنی امکان ندارد کودکی چیزی بخواهد و از کلمه‌ی «مامان» استفاده نکند. این دقیقاً همان چیزی بود که جیمی فَلُن پس از نوشتن کتاب «اولین کلمه‌ی هر بچه: بابا» فهمید. برای همین سریع رفت سراغ میز کارش و این کتاب مفید و در عین حال بامزه را نوشت. توی این کتاب تک‌تک حیوانات می‌خواهند کلماتی را به بچه‌های خود یاد بدهند، اما فرزندان‌شان در جواب فقط یک کلمه را تکرار می‌کنند. آن کلمه هم «مامان» است. چرا؟ چون «مامان همه‌چیزه!»
کتاب «مامان همه چیزه!» از مجموعه‌ی «بهترین‌های جهان برای نوپایان» اثری جذاب و دوست‌داشتنی برای بچه‌هاست. دیگر کتاب‌های این مجموعه «اولین کلمه‌ی هر بچه: بابا» و «این چیه نی‌نی» است.
منابع:
- خواندن با نوزاد و نوپا، انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان
- صفحه اینستاگرام منصوره مصطفی‌زاده
مقالات مرتبط
