دانستنی های مهم در مورد ویتامین ها در غذای کودک

تغذیه متعادل باعث می‌شود کودک به غذا توجه کند، از خوردن لذت ببرد و زمان بیشتری را صرف این کار بکند. با داشتن یک رژیم غذایی متعادل کودک خواب راحتی دارد در نتیجه هوشیاری و تمرکز بهتری نیز خواهد داشت. تغذیه متعادل سلامت پوست، مو و ناخن کودک را تقویت می‌کند. هضم غذا و حرکات روده ای بهتر صورت می‌گیرد و بیماری کودک سریعتر بهبود می‌یابد. کودک از رشد مغزی، قدی و وزنی بهتری برخوردار می‌شود و استخوان‌ها، دندان‌ها و ماهیچه های او قوی‌تر خواهند شد. یک تغذیه متعادل انرژی مورد نیاز برای رشد، گرما و فعالیت های فیزیکی بدن را بیشتر تامین می‌کند.  

علاوه بر مواد معدنی ضروری در غذای کودک، یکی از مهم ترین عناصر موجود در تغذیه متعادل، ویتامین ها هستند که در حفظ سلامت، رشد متعادل ذهنی و جسمی و مقاومت در برابر بیماری ها نقش مهمی را ایفا می کنند. همچنین افزودن سبزیجات و میوه های سرشار از ویتامین به غذای کودک باعث مقوی و مغذی شدن غذای کودک و رشد بهتر او خواهد شد.  در این مقاله با نقش هریک از ویتامین ها و املاح ضروری برای کودکان و منابع تامین کننده آن ها در رژیم غذایی، و همچنین عوارض کمبود و یا مصرف بیش از اندازه آن ها آشنا می شویم. 

ویتامین A  

نقش‌های مهم: بالا بردن قدرت دید شبانه، تشخیص رنگ‌ها، سلامت پوست، تأمین رشد و ترمیم بافت و تکامل استخوان. 

منابع مهم: جگر، میوه‌ها و سبزی‌های زردرنگ، زرده تخم‌مرغ، کره، سبزی‌های برگی، ماهی و روغن کبد ماهی.  

عوارض کمبود: شب‌کوری، خشک و زبر شدن پوست و چشم، اختلال در رشد.  

عوارض زیاده‌روی در مصرف:  سردرد، درد استخوان و مفاصل، ریزش مو، ضعف و خستگی، رشد غیرعادی، نارسایی کبد. 

ویتامین D  

نقش‌های مهم: جذب کلسیم از روده، استحکام استخوان و دندان.  

منابع مهم: شیر غنی‌شده، روغن کبد ماهی، کره، زرده تخم‌مرغ. 

عوارض کمبود: راشیتیسم (رشد غیرعادی استخوان) در کودکان، استتئومالاشی (پوکی استخوان) در بزرگسالان، ضعف عضلانی.  

زیاده‌روی در مصرف: رسوب کلسیم در بافت‌ها، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، بالا رفتن کلسترول خون.  

ویتامین E 

نقش‌های مهم: آنتی‌اکسیدان(جلوگیری از اکسایش و تجزیه روغن‌ها توسط اکسیژن)، تشکیل بافت عضلانی، سلامت گلبول‌های قرمز خون. 

منابع مهم: روغن‌های نباتی، مارگارین،  آرد کامل غلات، جوانه گندم، لوبیا، سویا، جوانه‌ها، آجیل‌ها.  

عوارض کمبود: تخریب گلبول‌های قرمز خون، صدمه به سیستم عصبی. زیاده‌روی در مصرف: سردرد، تیره شدن دید، کهیر. 

ویتامین K 

نقش‌های مهم: انعقاد خون 

منابع مهم: سبزی‌های برگی، کلم، گل کلم، لوبیا، سویا.  

عوارض کمبود: اختلال در انعقاد خون، خونریزی.  

زیاده‌روی در مصریف: ناشناخته 

ویتامین B1 

نقش‌های مهم: سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها برای تولید انرژی، رشد و ترمیم بافت به‌ویژه بافت عصبی، قلب و عضلات. 

منابع مهم: آرد کامل غلات و نان کامل، مخمر، جوانه گندم، جگر، حبوبات.  

عوارض کمبود: بری‌بری، ضعف عضلانی، گیجی، بزرگ شدن قلب، بی‌اشتهایی. 

زیاده‌روی در مصرف: ناشناخته 

ویتامین B2 

نقش‌های مهم: سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها برای تولید انرژی، رشد و ترمیم بافت. 

منابع مهم: جگر، لبنیات، تخم‌مرغ، آرد کامل غلات و نان کامل، ماهی.  

عوارض کمبود: ترک خوردن اطراف لب‌ها و گوشه دهان، حساس شدن نسبت به نور. 

زیاده‌روی در مصرف: ناشناخته 

ویتامین B3 

نقش‌های مهم: سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها برای تولید انرژی. 

منابع مهم: جگر، آرد کامل غلات و نان کامل، مخمر، بادام‌زمینی.  

عوارض کمبود: پلاگر، تغییر رنگ پوست، گیجی و ابهام، بزرگ شدن زبان، حساسیت، درماتیت، اسهال، بی‌اشتهایی. 

زیاده‌روی در مصرف: خارش و قرمز شدن پوست، نامنظم شدن ضربان قلب، بالا رفتن قند خون، اولسرها. 

ویتامین B6 

نقش‌های مهم: سوخت‌وساز پروتئین، جذب چربی‌ها، ساختن گلبول‌های قرمز خون.  

منابع مهم: آرد کامل غلات، میوه‌ها، دانه‌ها و آجیل‌ها.  

عوارض کمبود: عوارض پوستی مثل درماتیت و اگزما، سرگیجه، زخم دهان و روی زبان و لب‌ها، کم‌خونی، بی‌حسی، تشنج.  

زیاده‌روی در مصرف: اختلال در سیستم عصبی، عادت کردن و وابسته شدن به دُزهای بالا، ظاهر شدن عوارض کمبود حتی در دزهای عادی. 

ویتامین B12 

نقش‌های مهم: سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها، سنتز اسیدهای نوکلئیک (DNA , RNA) ساختن گلبول‌های قرمز خون.  

منابع مهم: جگر، شیر، تخم‌مرغ.  

عوارض کمبود: کم‌خونی، سرخ شدن زبان، حساس شدن، گیجی و افسردگی.  

زیاده‌روی در مصرف: ناشناخته.  

ویتامین C 

نقش‌های مهم: ساختن کولاژن یعنی ماده‌ای که در بافت پیوندی به‌کار می‌رود، تشکیل بافت پیوندی پوست و عضلات، جلوگیری از تجزیه ویتامین‌های E و A، تيامین و ریبوفلاوین به‌وسیله اکسیژن.  

منابع مهم: مرکبات، سبزی‌ها و سیب‌زمینی.  

عوارض کمبود: اسکوروی، خونریزی از لثه‌ها، مختل شدن انعقاد خون و ترمیم زخم، کاهش وزن، ضعف، حساس شدن.  

زیاده‌روی در مصرف:  عادت کردن و وابسته شدن به دُزهای بالا، ظاهر شدن عوارض کمبود حتی در دُزهای عادی. 

گرچه بهترین نوع تغذیه برای کودک، استفاده از غذاها و منابع غذایی طبیعی سرشار از ویتامین ها و زیر مغذی هاست، با این وجود برخی از کودکان از رژیم غذایی مطلوبی برخوردار نیستند و ویتامین های ضروری را دریافت نمی کنند. برای بررسی نیاز به مکمل ها ضروری است که به پزشک کودکان مراجعه شود. 

منبع: بهترین کلیدهای تغذیه برای کودک و نوجوان